Outobiografie Deel 22: Nagraadse kwalifikasies

My gebrek aan kennis van terapeutiese diëte het my genoop om verder ondersoek in te stel na die moontikhede vir verdere studie. Eerstens moes ek dieetkunde kwalifikasies verkry sodat ek daarna nagraadse studie kon aanpak. Omdat ek reeds oor 'n huishoudkunde graad beskik het het dit beteken dat ek slegs die ontbrekede vakke vir dieetunde moes doen. Ek sou wel nie ‘n bykomende kwalifikasie verwerf met sodanige studie nie maar dit sou my in staat stel om wel as dieetkundige te registreer by die Raad vir Aanvullende Gesondheidsberoepe.

 

Dieetkunde kwalifikasie

Ek het navraag by die Universiteit van Pretoria gedoen en positiewe terugvoering ontvang dat ek wel sodanige studie kon onderneem. Ek het ook aansoek gedoen vir studieverlof by die Afdeling Hospitaaldienste en dit is toegestaan. Ek sou vir ‘n jaar lank in Pretoria kon gaan studeer en moes slegs tydens Universiteitsvakansies weer aanmeld in Boemfontein vir my werk.

Oom Tienie en tant Joey het ingestem dat ek vir die jaar by hulle sou tuisgaan en ek het ‘n heerlike blyplek gehad in die woonstel by hulle huis. Dit was baie lekker en gerieflik. Die terugkeer na Pretoria Universiteit was ook aangenaam en heel anders as met my voorgraadse studies. Die vrees vir die dosente was weg en ek was vasbeslote om goed te vaar met my studies.

Omdat die paar vakke wat ek moes neem nie ‘n volle kursus was nie het ek sommer ook ingeskryf vir Publieke Administrasie 1, 2 en 3. Hiervoor sou ek aandklasse by die Buitemuurse afdeling van Tukkies moes bywoon. Dit was 'n lywige kursus wat ander studente oor drie jaar gedoen het.

Professor Ackermann was baie ingenome met my wens om verder te studeer en het kort na my aankoms gevra of ek haar sal help deur as haar persoonlike assistant op te tree teen betaling. Dit het behels dat ek moes help met die praktiese klasse van die eerstejaar kookkuns studente en peuseltakies te doen soos om aankope by die plaaslike winkeltjies in Hatfeld te organiseer. Ek moes van tyd tot tyd pryslyste saamstel vir kruideniersware wat dan deur die studente gebruik kon word in die praktiese klasse. Vervelige takies maar die ekstra sakgeld het handig te pas gekom.

Die buitemuurse aandklasse het my baie besig gehou en beteken dat ek sommige aande eers na 22:00 huis toe kon gaan. Dit het later erg geraak en my laat wonder of dit hoegenaamd die moeite werd was om hierdie klasse by te woon. Op navraag by Prof. Ackermann of sodanige kursusse erken sal word indien ek nagraads sou studeer was haar antwoord negatief en het sy net gemeld dat ek seker net by base daarmee sou kon beïndruk. Wel dit was nie goed genoeg vir my nie en ek het ten spyte van goeie vordering met hierdie vakke summier die kursusse gestaak. Min het ek toe geweet dat ek uiteindelik tog Publieke Administrasie kwalifikasies nagraads sou verwerf.

Die dieetkunde vakke was maklik omdat ek eintlik reeds die praktiese kennis opgedoen het en slegs die teorie moes bemeester. My klasmaats was baie jonger as ek ek kon hulle baie help met die praktiese werk. Soveel so dat een van die lektrises my daarvan beskuldig het dat ek die werk vir die ander tudente doen en dit nie aanvaarbaar was nie. Ek het haar gerusgestel dat ek beslis nie die werk vir die studente doen nie maar slegs raad gee en hulle het dit bevestig. Daarna het alles sonder drama verloop en het ek goed bevriend geraak met my jonger klasmaats. Ek het daardie jaar al my vakke met lof geslaag en kon toe met baie meer gemak aandag bestee aan dieetterapie by die hospitale.

Magisterstudie

Nadat ek die nodige dieetkunde vakke geslaag het wou ek verder gaan met magisterstudie. Die enigste twee Universiteite waar ek ‘n magister in dieetkunde kon doen was Maties en Tukkies en in beide gevalle het dit beteken dat ek omtrent elke twee weke daar moes klasloop. Dit was onmoontlik weens die afstand van Bloemfontein af. Die opleidingsbeampte by Hospitaaldienste het gehoor van my belangstelling om verder te studeer en kom sien my toe en beveel aan dat ek die Magister in Publieke Administrasie by Kovsies doen. Die kursus het aandklasse behels en ek kon ook ‘n beurs kry wat ek tegelykertyd kon afbetaal deur slegs aan te hou werk. Hierdie aanbod kon ek nie versmaai nie en het ingeskryf vir die twee jaar kursus. Die kwalifikasie in Publieke Administrasie sou ook belangrik wees vir verdere bevordering aangesien my werk hoofsaaklik administratief van aard was.

Die eerste aand in die klas was ons drie dames tussen ongeveer 30 mans. Dit het my nie gepla nie maar die ander twee dames het kort daarna opgeskop en toe was ek die enigste dame tussen die mans. Nadat ons ons eerste werkstukke by Prof. Hennie Kotzé ingehandig het, het hy tydens die volgende klas almal se werkstukke teruggegee om oor gedoen te word. Dit het my erg ontstel want ek kon nie aflei wat dan nou so vreeslik verkeerd was met my werkstuk nie. Ek besluit toe sommer om die kursus te staak as dit dan nou hulle manier van doen is want ek het redes gesoek vir negatiewe kommentaar op my werk en was ontsteld omdat my werk sommer summier afgekraak word.

Hy laat weet my toe dat ek hom moet kom spreek. Ek was nie baie lus daarvoor nie maar besluit toe tog maar om te gaan hoor wat hy te sê het. Daar aangekom tref ek ander studente aan wat ook voor sy kantoor staan en wag. Toe dit my beurt is was hy baie vriendelik en sê toe dat ek nie die werkstuk oor hoef te doen nie want dit is uitstekend maar dat hy nie my werkstuk as die enigste aanvaarbare een kon teruggee in die klas nie omdat dit sou lyk asof hy my as enigste dame bevoordeel. Kan jy nou meer! Ek het toe maar aangehou met die kursus en daarvandaan goed gevorder.

Die kursus het bestaan uit verskeie modules plus ‘n skripsie wat tydens die tweede jaar ingehandig moes word. Die eerste jaar het ek al die vakke met lof geslaag. My skripsie het gehandel oor personeelopleiding by die hospitale. Die skripsie moes ook deur Prof. Philip Fourie (as eksterne eksaminator) beoordeel word en hy was maar moeilik met al die studente. Hy het die gewoonte gehad om ons op te komandeer na sy huis op ‘n plot buite Bloemfontein. Hierdie onderhoude met hom het gewoonlik laat in die nag plaasgevind sodat hy kon aandui hoe vreeslik besig hy was en ons te laat voel dat hy ons ‘n hengse guns bewys. So staan ek toe ongeveer midddernag voor sy deur my beurt en afwag. Al wat hy toe doen is om my ‘n dop wyn aan te bied en land en sand te kla omdat ek reg deur die skripsie Suid-Afrika sonder die deelteken gespel het! Ek kon duidelik aflei dat hy reeds meer wyn as ek weggesluk het. Na ‘n halfuur se wyndrinkery is ek toe daar uit net om nog ‘n student voor die deur aan te tref! Dit was vir my die laaste strooi maar ten minste sou my skripsie aanvaarbaar wees vir die eindeksamen. So slaag ek toe darem die Magistergraad met lof.

Magister in Publieke Administrasie 1979

Doktorale studie

Ek was heel tevrede en het nie belang gestel om nog verder te studeer nie aangesien die werk baie lang nagte se studie geverg het. Ek kry toe weer ‘n oproep van Prof. Kotze om hom te kom sien. Hy reken toe dat ek moet aangaan met doktorale studie in Publieke Administrasie en sê dat hy reeds vir my ‘n onderwerp en ‘n navorsingsfonds vir die studie gekry het by die Instituut vir Sosiale en Ekonomiese navorsing. (ISEN). Ek kon navorsing gaan doen by Die Qwa Qwa tuisland hiervoor. Wel daar was net nie uitkomkans nie en so begin ek toe met die navorsing onder leiding van Prof. Hennie Kotzé. Ons moes ‘n eksterne eksaminator aanstel en dan ook nog drie keurders om aan ISEN se vereistes vir die navorsing te voldoen. Die keurders was toevallig ook van my destydse dosente by die Buitemuurse Afdeling van Tukkies tydens my kort, onvoltooide studieperiode daar.

Tydens en reeds voor die doktorale studie het ek ook goed bevriend geraak met Hennie Kotzé se vrou, Mari en sy dogters. Uit die aard van die studie moes ek dikwels rapporteer oor my vordering en dit het meestal aan huis van die Kotsé’s plaasgevind. Ek meestal in trane met Mari wat kos en tee aandra en troos. Die Prof. was ‘n harde leermeester en ek moes dikwels werk oor doen maar het tog goeie vordering gemaak.

In dieselfde tyd het ek ook proefleeswerk vir Hennie se boeke gedoen. Die medewerkers aan sy boek was van my studente klasmaats en hulle het niks gehou van my kommentaar nie. Die probleme het daartoe aanleiding gegee dat groot wrywing ontstaan het tussen die klomp by Publieke Administrasie. Die vernaamste ongelukkigheid was tussen Hennie en Prof. Fourie. Soveel so dat ek op ‘n middag ‘n oproep kry en opgekommandeer word om ‘n vergadering by ISEN by te woon. Dit was ‘n regte kettery en hulle het van my verwag om kant te kies tussen die ongelukkiges. Ek was gladnie van plan om dit te doen nie en het net laat blyk dat ek nie vasgevang wil wees in hulle vete met mekaar nie. Ek het geweier om enigiets te sê en huis toe gegaan.

Almal was vies vir my en Hennie meeste van almal omdat ek dan kwansuis nie my man kon staan en kant kies vir hom nie. Intussen het ek ‘n afspraak gemaak by Prof. Richards, die Vise Rektor om die saak met hom te gaan uitklaar. Tydens hierdie afspraak is ek baie vriendelik ontvang en kon ek in rus en vrede my kant van die saak stel sonder om enigiemand persoonlik te na te kom. Ek onthou nog dat ek hom op ‘n Sondagoggend aan huis besoek het vir hierdie afspraak. Ek kon hom ook breedvoerig inlig oor hoe ons voorheen geviktimiseer was om snags na Prof. Fourie se pype te dans. Prof. Richards het goed verstaan en ek is tevrede by hom weg maar nie sonder dat ek ook ‘n draai by die Rektor ook wou gaan maak nie.

Die enigste ander persoon wat aan my kant was gedurende hierdie debakel was Hennie se vrou Mari wat saamgestem het dat ek die regte ding gedoen het. Hennie was steeds kwaad vir my!

Ek het ‘n afspraak by die destydse Rektor, Prof. Mouton, gemaak omdat daar tydens die eerste vergadering ook geskimp was dat my proefskrif vir die D.Admin.-graad in die gedrang was. Dit was vir my belangrik om enige bedenkings wat daar sou wees dat ek onregmatig bevoordeel was deur Prof. Kotzé uit die weg te ruim. Tydens my onderhoud met Prof. Mouton het hy goed uitgevra en ek het die prentjie baie mooi aan hom verduidelik.  Prof. Mouton het my gerusgestel dat hy weet alles was my eie werk en dat ek met gemoedsrus kon teruggaan dat my proefskrif wel aanvaar sou word sonder enige probleme en dat die finale besluit slegs by die eksterne eksaminator gelê het. Ek was gerus dat ek uit daardie oord geen probleme sou hê nie en dat die beoordeling regverdig sou wees en net gebaseer word op wat ek akademies ingehandig het.

Ek het die proefskrif voltooi en dit met spesiale pos aangestuur na die eksterne eksaminator, Prof. Strating by Medunsa. Ongeveer ‘n week later ontvang ons toe ‘n oproep van hom af dat hy nog nie die manuskrip van die proefskrif ontvang het nie en slegs die naweek oor gehad het om aandag daaraan te bestee. Dit was die Vrydag en ek het reeds ‘n afspraak gehad om hom die volgende Maandag in Pretoria te gaan sien om die finale uitslag te kry. Gelukkig was ‘n vriend van Hennie uit Johannesburg in Bloemfontein en hy onderneem toe om ‘n ander afskrif persoonlik aan Prof. Strating te gaan oorhandig.

My senuwees was gedaan! Die Maandag was ek en Hennie toe betyds vir die afspraak by Medunsa. Terwyl ons toe daar voor sy kantoordeur staan en wag lewer die poskantoor toe die oorsrponklike dokument wat ek gestuur het daar af! Groot was my verbasing toe professor Strating altwee sy hande uitsteek en myne vasvat met die woorde: “Juffrou Cronjé! ‘n Fenominale stuk werk!” Ek dink sit was die blyste dag in my akademiese loopbaan! Nee miskien die tweede blyste want sy verslag het gelui dat hy aanbeveel dat die graad met lof aan my toegeken moet word.

D. Admin 1981

Aangesien Doktorsgrade nie met lof toegeken word nie was dit vir my ‘n besondere lekker gedagte. Die kommentaar wat voorgelees word tydens die gradeplegtigheid het dan ook verwys hierdie stukkie “lof” met die byvoeging dat verwerwing van die graad reeds lof verdien het en dus en nie met lof toegeken sal word nie. Wat vir my egter die dag gemaak het was dat Prof. Fourie wat toe Dekaan van die Fakulteit Ekonomiese en Administratiewe Wetenskappe was, hierdie woorde tydens die gradeplegtigheid moes voorlees. Met die toekenning van die graad deur Prof Mouton het ek ook ‘n betekenisvolle oogknip van hom waardeer. Dit was die heel lekkerste van my loopbaan en ek het die rooi jas met trots gedra. Ek was toevallig ook die heel eerste vrou in Suid-Afrika wat die D.Admin. graad verwerf het.

Nog ‘n lekkerte by al die gelukwensings was dat ek ‘n baie spesiale kaartjie van die Administrateurspaar ontvang het. Louisa was ook vol lof vir my prestasie. 

Goed – nou het ek klaar gespog… 

Louisa en Louis Botha se gelukwensing