Na ek die eindeksamen in my finale jaar geslaag het
was dit ook tyd om werk te begin soek. As huishoudkundige kon ek werk kry by
die Departement van Landbou as voorligtingsbeampte. Dit het egter beteken dat
ek op Cradock in die Oos Kaap sou moes begin werk. Vir my was dit totaal
onaanvaarbaar want Daanjie sou Kaap toe gaan om by die Universiteit van
Kaapstad met sy navorsing voort te gaan en ek wou saam Kaap toe.
Daantjie se niggie Ena Wolfaardt was hoofdieetkundige
by die Departement van Gesondheid van die Kaapse Provinsiale Administrasie. Hy
verneem toe van haar dat hierdie departement ook huishoudkundiges in diens neem
om by hospitale as dieetkundiges te werk. So gebeur dit toe dat Ena Wolfaard vir
my werk kry by die Karl Bremer hospitaal in Bellville.
Op 1 Januarie 1967 groet ek toe my ouers in
Bloemfontein by die lughawe en vertrek Kaap toe. Min het ek toe geweet dat dit
die laaste keer sou wees dat ek Pa groet!
In die Kaap aangekom het Lerine, Daantjie se
suster reeds vir my verblyf gereël in ‘n buitekamertjie ongeveer ‘n myl vanaf
die hospitaal. Die verblyf was maar primitief en ek onthou dat ek ‘n “donkie”
moes stook vir badwater. Waar ek ge-eet het kan ek nie onthou nie, maar ons het
etes by die hospitaal gekry teen R1.75.00 per maaltyd. Lerine het my ook soort
van onder haar vlerk geneem om die aanpassing makliker te maak en Daantjie was
naby genoeg om vir my in Bellville te kon kom kuier.
My eerste dag by die werk was gladnie aangenaam
nie. Ek het dadelik die gevoel gekry dat my baas, Gerda Swanepoel nie gelukkig
was met my aanstelling nie. Haar eerste opdrag aan my was dat ek die swart boek
met die werkreëls minstens binne drie weke onder die knie moes kry.
Alles was vir my vreemd maar ek het so goed as
moontlik probeer inpas. Natuurlik was my kennis van dieetkunde feitlik nul en
het ek maar staatgemaak op my nuwe kollegas om te help. Gelukkig was my senior
kollega Marietjie Hammer wat ‘n hart van goud gehad het!
Die werk het soggens bestaan daaruit om die saallyste
na te gaan en etikette vir die terapeutiese diëte uit te skryf. Dit was in drievoud
op deurslagpapier gedoen en dan is slegs die gedeeltes wat nie van toepassing
was vir die volgende ete uitgeskeur en weggegooi.
Ek onthou baie goed hoe ek op een van die eerste
dae ‘n fout hiermee gemaak het en dat die korrekte diëte toe nie by sommige
sale uitgekom het nie. Ek het die papiertjies vir die oggend pap per ongeluk
weggeggoi. Toe die telefoon lui om die fout aan te meld het een van die werkers
my erg uitgetrap hieroor. Marietjie het haar dadelik aangevat en gevra:” Hoe lank
werk jy al hier Marie? Het jy nog nooit ‘n fout gemaak nie?” Op haar antwoord
het Marietjie net gesê: “Wia werk maar nog ‘n paar dae hier! Help jy haar
liewer!” So het ek baie respek vir hierdie kollega gekry en kon ek na haar gaan
as ek nie geweet het hoe om die werk te doen nie. Dit was ook lekker om saam
met haar na die klinieke te gaan om daar te werk.
So het die dae verloop en op my vry dae het
Daanjie kom kuier of het ons iewers heen gery, veral oor naweke. Lerine het my
ook aangespoor om model klasse te loop by Audrey Weinrich wat ‘n mannekynskool
in die Kaap gehad het. Dit was lekker en ek het goed gevaar met die eerste
klasse en is toe gevra om ook die gevorderde kursus te doen. Ek het gewoonlik
per trein Kaap toe gereis hiervoor en dan het Daanjie my na die klas
teruggeneem Bellville toe.
Ek het later ander verblyf gekry by tannie Bets
Green waar die geriewe darem beter was en ek in haar huis ‘n kamer gehad het en
ook etes gekry het. Nog later het ek weer verhuis nadat Ma deur ‘n vriendin vir
my nog beter huisvesting gekry het by Hettie (van vergeet). Die huisvesting was
nader aan die hospitaal in vyftiende laan. Die ergste was die koue, nat
wintersoggende waar ek teen die aanslae van die winterreën moes stap hospitaal
toe. Ek het bitter koud gekry en die wintersonnetjie van die Vrystaat en
Pretoria baie gemis en kon nie gewoond raak daaraan dat my skoene feitlik
permanent nat was nie. Ons het ‘n spaar skoene en ander klere by die hospitaal
gehou wat ons kon aantrek as ons druipnat daar aangekom het voor werk.
Daantjie was lief vir die buitelewe en ons het
gereeld gaan bergklim en ook snorkelduik by Boulders strand gedoen. Snaaks dat
ek nie kan onthou dat daardie tyd bewus was van die pikkewyne nie. Die
bergklimmery was lekker maar ek kon soms nie byhou nie. Daantjie se vorige
meisie was ‘n ballet danseres en baie fikser as ek en hy het my altyd met haar
vergelyk. Nietemin was die klimmery vir my baie lekker wanneer ons uiteindelik
na die steiltes by die rotse gekom het.
So het ons baie naweke Tafelberg (reg onder die
kabelspoor) uitgeklim. Ons kon later daarin slaag om binne twintig minute weer
onder by die motor te kom na so ‘n klimmery. Ons het ook vanaf Houtbaai om
Leeukop geloop en daarvandaan af tot by Sandy Bay. Ek onthou nog ons kaalbas
swemmery by hierdie nudistestrand waar daar tydens ons besoeke nie ‘n ander
siel in sig was nie. Dan het ons gewoonlik met die wit sandduine langs
teruggeloop Houtbaai toe. Lekker uitstappies!
Ons het ook dikwels by Stellenbosch al langs die
Eersterivier gestap tot by tweede waterval. Ongelooflik mooi! Die bergklim
ervaring by die Pieke in Stellenbosch was een van die laastes wat ek nooit sal
vergeet nie. Ons het goed begin tot heel bo waar ons omtrent ‘n meter ver oor
‘n duiselingwekkende afgrond moes spring. Daar was geen omdraaikans nie en ek
was vreesbevange. Uiteindelik moes ek maar spring en het darem veilig anderkant
geland (om vandag die storie te kan vertel).
Teen die tyd dat ons bo gekom het was dit al redelik
laat en moes ons vinnig die aftog begin aanpak. Teen drie uur die middag het
ons ons vasgeloop by ‘n plek waar ons moes omdraai. Toe ons uiteindelik weer bo
gekom het was dit al bykans skemer maar ons het toe ‘n ander roete terug
gevind. Dit was winter en baie koud. Die vorige week het dit nog gesneeu op die
berg en die waterstroompies was ysig.
So vorder ons toe al gly-gly berg af tot dit te
donker word om te sien. Dan wag ons maar tot die volmaan weer oor die bergrand
loer en klim verder. Plek plek het Daantjie maar sy polshorlosie na my kant toe
gehou sodat ek in die fosforlig daarvan min of meer kon sien in watter rigting
om te spring.
So spring ek toe verkeerd en beland binne-in die
waterstroom maar ons gaan voort! Met die volgende springslag verloor ek balans
en val omtrent drie meter ver. Dis toe dat ons besluit om maar liewer te wag
tot dit lig word voordat ons verder afklim.
Ons skuil langs die oorhangende rots en probeer ‘n
vuurtjie aan die gang kry met ons twee laaste vuurhoutjies, my nylon serp en ‘n
paar takkies. Die vuurmaakhoutjies en alles is egter nat en ons slaag nie
daarin nie. Met nat klere wag ons toe maar dat die dag moet breek en probeer
mekaar warm hou. Toe dit uiteindelik lig word kom ons toe agter dat ons helfte
van die nag ongeveer 50 treë van die motor af gesit en wag het dat dit lig moet
word! Dit was ongeveer 5 uur die oggend en ons moes terug jaag Bellville toe
want ek moes om 7vm vir ‘n lang skof aanmeld by die werk! Nodeloos om te sê dat
ek moeilik deur die dag gekom het en daarna gesit het met ‘n hewige verkoue!
Gedurende my verblyf in die Kaap het ons ook
gereeld by Lerine en Johan in Kampsbaai gaan kuier en gereeld strand toe gegaan
by Derde strand in Clifton. So het ek die Kaap leer ken. Ek onthou ook veral
die Suidooster en ‘n spesifieke laatmiddag waar die wind oom Stoney, wat by Lerine-hulle
gekuier het, letterlik verby die voordeur gewaai het! Die wind was nog iets
waaraan ek nie gewoond kon raak nie.
Een van die lekkerste uitstappies was ‘n naweek
kuier in die Sederberg saam met Daantjie en sy swaer Johan. Ek onthou tot
vandag toe die ongelooflike kranse en die fyn blommetjies tussen die rotse
bo-op die berg. Hierdie kuier was net lekker kamp sonder teëspoed. Tot vandag
toe wens ek dat ek weer daar kon kom maar die geleentheid het hom nooit weer
voorgedoen nie.
Na ‘n ruk het Daantjie aangekondig dat hy my nie
meer kon kom haal om die mannekynklasse by te woon nie. Hy sou my egter weer
kon terugneem as ek met die bus tot by sy woonplek in Oranjesicht kon kom. Ek
was onbekend met die busroetes maar klim toe tog maar laataand op die bus na so
‘n klas. Ek mis toe die afklimpunt en moes toe maar aan die busbestuurder verduidelik
dat ek nie geweet het waar om af te klim
toe ons by die einde van die busroete aankom. Toe ry ek maar saam terug met die
bus tot by die stasie en besluit om per trein terug te gaan. Daantjie moes toe
al begin wonder het wat van my geword het maar ek kon hom nie inlig nie. Onthou
ons het daardie tyd nog nie selfone gehad nie.
Hoe dit ookal sy het hy my opgespoor by die stasie
net voor die laaste trein sou vertrek Bellville toe. Ek was in trane en hy baie
omgekrap omdat ek so versukkeld was dat ek nie eers ‘n busroete kon verstaan
nie. Dit was die begin van die einde van my en Daantjie se verlowing.
Terug by Hettie het sy my kort daarna vertel dat
sy nie kon verstaan dat Daantjie my nie een keer per week kon kom haal nie,
maar wel in staat is om ‘n ander vrou twee keer per week na hulle kantore te
bring om die prokureur te kom sien. Ek was hoogs ontsteld en het aan hom
getorring totdat hy erken het dat hy ‘n verhouding met die vrou gehad het.
Dit het die einde van ons verlowing tot gevolg
gehad maar omdat ek my ouers nie wou ontstel nie en op pad was om die
gradeplegtigheid in Pretoria by te woon het ek besluit om eers die verloofring
te hou tot na my besoek aan Pretoria en die Vrystaat.
Ek het reeds vertel van die gradeplegtigheid en Pa
se dood.
Die eerste persoon wie ek in die Kaap wou laat weet
van Pa se dood was Daantjie want ek het hom dan ook gevra om die nuus by my
werk te gaan oordra en te vra dat ek my verlof met ‘n paar dae tot na die
begrafnis kon uitstel. Toe doen hy dit nie! Die volgende wat ek toe sien is dat
hy in Theunissen opdaag vir die begrafnis! Toe kon ek minstens sy ring vir hom
teruggee en self die hospitaal kontak om my verlofreëlings aan te pas.
Terug by die werk in die Kaap was daar niks meer oor
vir my nie . Ongeveer Meimaand daardie jaar het ek ‘n paar dae verlof geneem om
weer Theunissen toe te gaan. Ma het my vertel dat daar ‘n dieetkundige pos
vakant was by die hospitaal in Welkom. Ek het nie regtig belangestel in hierdie
pos nie maar tog saam met Ma welkom toe gery om die Superintendent by die hospitaal
te gaan sien en meer uit te vind oor die werk. Ek kan tot vandag toe onthou dat
ek met verskeie mense daar gesels het, maar gladnie dat ek ooit vorms ingevul
het of enige ander dokumente geteken het nie.
Iewers in Juliemaand daardie jaar word ek toe
ingeroep deur Mev Swanepoel en vreet sy my baie ontsteld uit omdat ek “reël vir
‘n oorplasing Welkom toe sonder om enigeen by Karl Bremer hospitaal daaroor in te
lig!” Hoe meer ek probeer verduidelik dat ek van geen sulke reëlings bewus is
nie, hoe minder glo sy my. Ek vra toe toestemming om die saak met die
sekretaris te gaan bespreek en sy stem in met: “Nou goed dan! Gaan vertel as jy
dink dat dit jou sop minder sout sal maak”.
Wel die werkery op daardie stadium was sleg genoeg
vir my en ek besluit toe maar dat dit gladnie erger kan wees op Wekom nie! My laaste
werksdag in die Kaap was 31 Julie 1967. Geen vaarwelpartytjie soos vir ander
werkers nie. Mev. Swanepoel se afskeidswoorde aan my toe ek haar gaan groet
het, was: ”Jy sal hare op jou tande moet hê om te dink dat jy OOIT ‘n dieetkundige
kan wees.”
Op 1 Augustus is ek toe per trein terug Vrystaat
toe. Die varkore het geil langs die treinspoor geblom en my hart was swaar want
ek het nie kon dink wat die toekoms vir my sou inhou nie. Op ‘n manier het ek tog
ten spyte van alles lief geword vir die Kaap.
No comments:
Post a Comment